هفته گذشته سفری به مالزی داشتیم، در این سفر آزاد فرصتی فراهم شد تا با واقعیات عینی و موفقیتهای قابل توجه مالزی از نزدیک بیشتر و واقعی تر آشنا شوم، البته تشکیل جلسه با تعدادی از جوانان شاغل به کار یا تحصیل در دوره های کارشناسی ارشد MBA و همچنین نشست با مسئولین شورای بهره وری مالزی MPC و بازدید از این مرکز نیز در این برداشها کمک زیادی نمود.
به چند نکته قابل توجه به عنوان ره آورد این سفر اشاره می کنم.
1- مالزی درمقایسه با سفر 2 سال قبل که به تازگی برنامه بلند مدت 25 ساله و چشم انداز با عنوان 2020 آغاز کرده بود! انصافا با تحولات چشمگیری در عرصه رشد اقتصادی عمران شهری، ساخت و سازها و زیربناها، ارتباطاتIT ، تجارت و پیشرفت های رفاهی گام های اساسی برداشته است
2- نقش مدیریت، برنامه ریزی و سازماندهی به ویژه نقش مدیریت ارشد کشور با محوریت اندیشه ها و اقدامات تحول گرای آقای ماهاتیرمحمد یک واقعیت جدی و مورد توافق اکثریت بالا در مالزی است چرا که هم در طراحی چشم انداز و هم در اجرای موثر آن در دهه اول که در مسئولیت نخست وزیری حضور داشت توانست همبستگی خوبی به وجود آورد. الان هم که درمسند قدرت نیست در موضع یک صاحبنظر، مشاور و کارآفرین با برنامه های توسعه کشور همراهی می کند . هر چند که پاره ای از انتقادات نیز بر برخی بهره برداریهای شخصی و خانوادگی وی مطرح می شد اما در مقایسه با نقش سازنده و مدیریت اثربخش او کمرنگ جلوه مینمود.
3- در مالزی جمعیت و گرایش قومی و دینی اصلی وجود دارد حدود60% جمعیت مالایی ها که نوعا مسلمان هستند 30% چینی ها که غالبا بودایی و 10% هندی که عمدتا هندو هستند اما نکته بسیار مهم همزیستی و همکاری بسیار خوب این سه جمعیت که دارای اختلاف اساسی در اعتقاد دینی تا حد اعتقاد به خدا و غیرخدا دارند و بعضی به مسجد و بعضی معبد و دیگری بتخانه میروند ولی در زندگی اجتماعی و پیشرفت جامعه همکار و همراهند – نکته جلب اینکه دولت نیز این ائتلاف را در سطح هیات دولت پذیرفته است و در ترکیب وزراء که اکثریت با وزرای مسلمان است 4 تا 5 وزیر چینی و یک وزیر نیز از هندیها انتخاب نموده اند. تا از اینطریق به وحدت ومنافع ملی دست یابند.
4- از نظر فرهنگی و گرایش های مذهبی و رفتاری در بین مسلمانان لازمست به نکته جلبی اشاره کنم که علیرغم آزادی کامل در نوع پوشش اکثریت بالای زنان مسلمان با پوشش و حجاب اسلامی وبه صورتی ساده و بی آلایش در جامعه و در محیط کار با تحصیل حضور دارند یا حضور بالای نوجوانان و جوانان در مساجد و نمازهای جماعت یومیه قابل توجه بود و برنامه های تلویزیونی مالزی که به دو سه زبان و گرایش نیز تولید می شد نوعا برنامه هایی تخریبی فرهنگی نداشتند – در هر حال به نظر میرسد دست اندر کاران امور فرهنگی کشور ما لازمست از این جهت یک مطالعه و بررسی ویژه در رابطه با عوامل موثر در این توفیقات را شناسایی و مورد بهره برداری قرار دهند
5- اعتماد جامعه و مردم به دولت و همکاری و تعامل سازنده دولت و مردم نیز امری مشهود است مطبوعات در نوشتن و اعتقاد به سیاستها و برنامه ها و اقدامات آزادند ولی در کلان ضمن طرح آزاد دیدگاهها به نظر میرسد از برخوردهای حذفی و تخریبی کمتر بروز و ظهور دارد، همین چندی پیش بود که در صدا و سیما مشاهده کردیم که ماهانیرمحمد هیات رسمی و دولتی مالزی را در سفر به ایران همراهی می نمود و آنان نیز از ظرفیت و شخصیت وی به خوبی برای منافع کشور استفاده می نمودند چیزی که متاسفانه مادر شعارها طرح ولی در عمل به شدت بی توجهیم.
6- از دیگر توفیقات مالزی تلاش در جهت ارتقاء بهره وری است و به گونه ای که در کشورهای منطقه آسیا از موقعیت خوبی بر خوردار است انجمن بهره وری مالزی که یک نهاد غیردولتی است از 42 سال پیش تاسیس و مستمرا مورد حمایت دولت بوده و تا 70% بودجه اش را دولت تامین نموده و عملا مسئولیت ارتقاء بهره وری را عهده دار گشته است . مجموع اقدامات در این حوزه، موجب دست یابی به سهم 30درصدی بهره وری از تولید ناخالص ملی کشور شده است . ماهم قصد داشتیم در برنامه چهارم به سهم 31% برسیم ولی متاسفانه توفیق خاصی نداشته ایم و در حدود 10% باقی مانده ایم.
7- حضور ایرانیان در مالزی به ویژه دانشجویان برای تحصیل در دانشگاههای مالزی در دو سه سال گذشته به سرعت و رشد یافته است به گونه ای که در از دانشگاه MMU حدود 2 تا 3 هزار دانشجوی ایرانی تحصیل میکند، و این انفاق نیز یک علامت و در ضمن یک هشدار محسوب، که جای بررسی و برنامهریزی دارد.
8- یکی از اصلی ترین منابع درآمد مالزی از محل صنعت توریسم و گردشگری است به گونه ای که در سال گذشته نزدیک به 20 میلیون نفر توریست و بالغ بر ده میلیارد دلار درآمد از این بخش نصیب کشور شده است و البته این توفیق ناشی از تلاشهای گسترده دولت و بخش خصوصی در آماده سازی زیرساخت ها ، فرودگاهها ، وسایل حمل و نقل عمومی، مدیریت اصولی ترافیک، ساخت هتل و مراکز تفریحی ، اقامتی متعددومتنوع و... می باشد و واقعا رنج آور است که کشور ما با این همه امکانات و جاذبه های تاریخی، فرهنگی، طبیعی برتر کمتر از 10% مالزی از این ظرفیت اقتصادی و درآمد آفرین استفاده می نماید.
البته نکات قابل توجه دیگری در حوزه نظم، پاکیزگی، زیباسازی محیط ها سرعت عمل در اجرای طرحها، شاخص های بهتر در بورکراسی و... نیز وجود دارد که برای پیشگیری از تطویل مطلب به آنها نمیپردازم.
برای پیشبرد اهداف بلند و مهم چشم انداز باید به صورت جدی و موثر از جنین تجاربی بهره گیریم.
سید حمید کلانتری
رئیس انجمن